Terugblik op Inspiratiecafé Online Lesgeven

Tijdens het Inspiratiecafé van 11 juni vertelde UU-docent Tomas Klos (faculteit Bètawetenschappen) over zijn ervaringen met online onderwijs. Noodgedwongen vindt al het UU-onderwijs vanwege de coronacrisis sinds halverwege blok 3 online plaats. Tomas’ vak (Datastructuren en Algoritmen voor Kunstmatige Intelligentie) startte in blok 4, waardoor hij wat meer tijd had om zich voor te bereiden dan zijn collega’s, die halverwege blok 3 plots de overstap naar online onderwijs moesten maken. Tomas heeft veel online cursussen en webinars gevolgd om zich voor te bereiden op de start van zijn eerste online onderwijs. Toch leerde hij op de eerste dag van zijn eigen vak al meer dan hij in al die cursussen bij elkaar had geleerd.

“Ik had geen idee”

Foto: Fay Klos

Op basis van de online cursussen en webinars probeerde Tomas voor zichzelf alle do’s en don’ts samen te vatten, en zijn cursus aan de hand hiervan opnieuw te ontwerpen. Hij wilde zo veel mogelijk leren over online onderwijs: Wat is er mogelijk? Wat kan er? Wat moet er? Terugkijkend, zegt hij zelf “geen enkel idee te hebben” van wat hem te wachten stond.

Online college: vervreemdend & verwarrend

Zoals Tomas in de webinars had geleerd, begon hij zijn eerste online hoorcollege met een informatieve slide, waar de gang van zaken nader werd toegelicht. Zo verzocht hij alle studenten hun camera en microfoon uit te schakelen, en vragen via de chat aan te kondigen (zeg in de chat dat je een vraag hebt, zet je camera aan en stel je vraag). Overigens is dit geen enkele keer zo gegaan: “Studenten stelden wel vragen in de chat, maar houden véél liever hun camera uit.”

Tomas vertelt dat hij het eerste online hoorcollege vreselijk vond: “Het gevoel van wie je tegenover je hebt is helemaal weg, je hebt geen idee of ze er wel iets van begrijpen.” Hij noemt de ervaring “vervreemdend en verwarrend”, omdat het ontbreekt aan interactie met de studenten. Als positief punt noemt hij Mentimeter, een tool die je kan gebruiken om studenten vragen te stellen tijdens het hoorcollege. Op deze manier hou je de studenten nog een beetje actief en betrokken, “al mis je ook een flink deel, want slechts de helft van de aanwezige studenten (50% is aanwezig) beantwoordt actief vragen.”

Een offline cursus online ≠ een online cursus

Tomas vertelt dat een veronderstelling die veel mensen, inclusief hijzelf, hadden, is dat een offline cursus die je online geeft, daarmee een online cursus is. Echter, alles online doen maakt een cursus nog niet een online cursus. Een online cursus is echt ontworpen om volledig online te zijn, en zo zijn (de meeste) cursussen van de UU niet ontworpen. “Besef dat het online geven van een offline cursus meer tijd kost, en dat de kwaliteit waarschijnlijk naar beneden zal gaan.” Het is in het begin echt vreemd en zenuwslopend om online college te geven. Als tip geeft Tomas om hiermee te oefenen, bijvoorbeeld met collega’s of studentassistenten: “Als UU-medewerker ben je in Microsoft Teams een soort ‘superuser’, en kan je oneindig veel teams aanmaken, maak hier gebruik van!”

Wat definieert jouw vak?

Afbeelding: Tomas Klos

Het belangrijkste dat Tomas wil meegeven, is dat je goed moet nadenken over wat jouw vak definieert. Is dit de manier van lesgeven of zijn dit de leerdoelen van je vak? Een ‘fout’ die je makkelijk kan maken als je begint met online onderwijs, is dat je gaat denken vanuit alle tools die je hebt, in plaats van vanuit de cursusinhoud. “Start met de cursus, en niet met de tools!” Tot slot: wees niet bang om dingen fout te doen. Studenten zijn vaak erg begripvol! “Als je laat zien dat je moeite doet, waarderen ze dat heel erg, ook al maak je fouten!”

Meer weten?

• Column ‘In het virtuele klaslokaal ligt vervreemding op de loer‘
• Mentimeter om interactieve presentaties / quizjes te maken
• Online training ‘Online Onderwijs‘ van de UU, speciaal voor UU-docenten en medewerkers

Auteur: Naomi Smorenburg, student Universiteit Utrecht